Mansveld in debat: “Ik kan nooit iets garanderen”

Vandaag was het debat over de beslissingen van Mansveld om €9 miljoen uit te geven om EVT uit te kopen en alle juridische procedures te laten stoppen. Strekking van het debat: de €9 miljoen wordt verklaard als afkoping voor mogelijk onrechtmatig handelen. Mogelijk, omdat dit uit de rechtszaken had kunnen volgen. Mansveld kan geen absolute garanties geven dat de concessie zo stand houdt, “ik kan nooit iets garanderen”.

In het debat voelden Tweede Kamerleden Sander de Rouwe (CDA), Duco Hoogland (PvdA), Aukje de Vries (VVD) en Eric Smaling (SP) staatssecretaris Mansveld aan de tand. Belangrijke punten waren de verantwoording van de €9 miljoen, of en hoe nieuwe concurrentie mogelijk is, of continuering van rechtszaken of nieuwe concurrenten uit te sluiten zijn, wat de nieuwe Raad van Advies toevoegt aan de concessie en tot slot wat er geleerd kan worden van de gang van zaken.

In het hele debat schemert vooral door dat de partijen graag rust willen voor de eilanders, maar ook voor de andere betrokken partijen. Mansveld vindt dat dit met het schikkingsvoorstel (vaststellingsovereenkomst) is bereikt. Ook schemert door dat de staatssecretaris zelf niet de onderhandelingen heeft begeleidt, zij zat namelijk in Brazilië. Mansveld valt vaak terug op passages uit de vaststellingsovereenkomst. Mansveld spreekt wel meerdere keren haar waardering uit voor Doeksen en EVT, die ondanks de grimmige geschiedenis en een “heftig speelveld” toch tot een overeenkomst gekomen zijn.

€9 miljoen
Eigenlijk alle Kamerleden zetten hun vragen bij de €9 miljoen euro. Is €9 miljoen niet veel te veel? En wat wordt er bereikt met €9 miljoen? Is het wel of geen staatssteun? Mansveld legt uit dat de €9 miljoen uitsluitend bedoeld is om rust te brengen en alle juridische zaken te laten stoppen en nieuwe rechtszaken door deze partijen onmogelijk te maken. €9 miljoen is voortgekomen uit advies van de Landsadvocaat en uit de onderhandelingen. Bovendien is de hoogte van het bedrag gebaseerd op de eerdere schadeclaims die EVT van de Staat eiste voor belemmering van de diensten. Het zou gaan om €12 miljoen in de periode 2006-2010 en nogmaals dat bedrag voor de periode 2010-2014. Dit zou gaan om gederfde inkomsten, kosten voor rechters en rechtsbijstand en rente over dat bedrag. Ook zouden eventuele toekomstige kosten in deze zaken voor het Rijk nog hoger dan €9 miljoen kunnen uitvallen. Daarom vindt Mansveld de €9 miljoen geoorloofd. Bovendien zegt zij dat dit soort overeenkomsten vaker gesloten worden. De Kamerleden zijn kritisch “Er is geen enkele rechter die onafhankelijk naar deze bedragen heeft gekeken. Ook zijn er in deze zaken nog geen rechters die EVT gelijk gaven.” Sander de Rouwe vindt de overeenkomst een “black box”. De minister geeft €9 miljoen aan EVT, maar weet niet welk bedrag en welke afspraken Rederij Doeksen en EVT onderling gemaakt hebben. Mansveld vindt dat een zaak tussen die partijen. De Rouwe vindt het vreemd dat Mansveld hier niets over weet. Mansveld laat echter weten dan de Rouwe maar bij Doeksen en EVT te rade moet gaan als hij daar meer over wil weten. Kamerlid Smaling wil weten wat “mogelijk onrechtmatig handelen” inhoudt. Mansveld legt het even duidelijk uit: “Het is een juridische term. Als de rechter EVT wél gelijk zou geven is er sprake van onrechtmatig handelen van de Staat. Deze procedures vervallen nu, dus gaat het om een mogelijkheid”.

Ook laait de discussie op of het staatssteun zou zijn. De Kamerleden zijn benieuwd waarom die passage 7.3 (over het mogelijk aanmerken van staatssteun) opgenomen is in de vaststellingsovereenkomst. Mansveld zegt dat zij dit gedaan heeft omdat eventuele beslissingen van de EU en EC niet uit te sluiten zijn. Om de onzekerheid van de overeenkomst hier niet mee in gevaar te laten komen, is passage 7.3 opgenomen. Dit betekent dat de overeenkomst in stand blijft als de €9 miljoen als staatssteun gezien wordt. Vlak daarna zegt Mansveld “Maar we zijn er eigenlijk zeker van dat er geen sprake is van staatssteun”. Dit blijkt uit het advies van de Landsadvocaat, die zij op verzoek wel ter inzage aan de Kamer wil geven. Duco Hoogland wil dit direct. Even later zegt de Staatssecretaris dit toe. De Rouwe is nog niet overtuigd: “de toekomst zal het moeten uitwijzen”.

Nieuwe concurrentie
Mansveld laat weten dat zij gisteren een schriftelijke bevestiging van het CBb gehad heeft dat de zaak per 18 april is ingetrokken. Hiermee wordt de concessie definitief. De staatssecretaris laat weten dat door de concessie handhaving van de Wet Personenvervoer 2000 (Wp2000) mogelijk is en het hierdoor per wet verboden is voor concurrenten om te varen. Smaling is nog niet overtuigd, maar Mansveld legt opnieuw uit: “de concessie is onherroepelijk”. Hoogland en de Rouwe gaan nog verder in op de Wp2000 en PSO waarin nu de concessie is verstrekt. Volgens het advies van de Advocaat Generaal van de EU had de cabotagewetgeving (vrij verkeer van goederen op zee) moeten gelden. Daarom stelt Hoogland terecht de vraag “Kan de concessie onder Wp2000 stand houden in Europa”. De sfeer wordt grimmiger, Mansveld antwoord kort: “Dit is de wet”

Continuering rechtszaken
Mansveld denkt dat de kous met de beslissing om EVT uit te kopen af is. De Kamerleden vinden dit te kort door te bocht. Ze zijn er niet van overtuigd dat de bestaande rechtszaken niet zullen worden voortgezet of opnieuw worden opgestart. Op de letterlijke vraag van Aukje de Vries “kan het Europese Hof de uitspraak in de CBb zaak voortzetten?” antwoord Mansveld dat zij wel een uitspraak kunnen doen, maar deze geen rechterlijke gevolgen heeft, omdat zij hierin geen partij zijn, “Dat is wat het is”. de Kamerleden zijn ook bang voor een onderzoek van de Europese Commissie, wat al in de kinderschoenen zou staan. Mansveld laat weten de EC gebeld te hebben en vernomen te hebben dat er geen onderzoek gaande is. Er was een vriendschappelijke belangstelling in deze zaak. Of er toch geen voortzetting van de zaak bij het Hof zal volgen, reageert de Rouwe : “Ik vind het moeilijk een slotoordeel te geven”. Smaling: “er zijn open eindjes”. Hoogland: “Ik heb nog zorg over de cabotagewetgeving. Misschien zal Europa marktwerking, de cabotage, afdwingen?” Mansveld reageert schoorvoetend: “Ik kan verdere rechtsgang van de Europese Unie en Commissie niet uitsluiten, maar dat duurt lang en tot die tijd blijft de dienstregeling gehandhaafd”. Mansveld: “Ik kan nooit iets garanderen”.

https://twitter.com/ducohoogland/status/458972393286144000

Raad van Advies
Vooral de Rouwe is sceptisch over de toevoeging van de Raad van Advies. Het is hem niet duidelijk wat dit precies toevoegt. Mansveld legt uit dat dit bedoeld is om elk jaar advies te geven op het vervoersplan van Rederij Doeksen. Mochten de adviezen van de Raad niet opgevolgd of uitgelegd worden door Rederij Doeksen, kan dat de keuze van Mansveld beïnvloeden om het jaarlijkse vervoersplan wel of niet goed te keuren. De Rouwe haalt de verwijzing naar artikel 16 (over de inspraak in de concessie) van de concessie erbij. Volgens hem is de Raad van Advies niets nieuws, dat kon ook al in artikel 16. Mansveld weet niet goed houding te geven: “Ik vind het een mooie toevoeging!”. Tot slot denkt zij dat Doeksen “hierdoor niet zal verslappen”.

Lering uit gang van zaken
Enkele Tweede Kamerleden zijn benieuwd naar wat er fout ging de afgelopen jaren en wat hiervan geleerd kan worden. Er is onduidelijkheid over de houdbaarheid van het ODC, vooral Hoogland stelt dit ter sprake. Mansveld erkent echter dat het ODC geen houdbare kaart was. Hierdoor werd medegebruik mogelijk, wat niet had gemoeten. Bovendien is het “lastig om eenmaal verleende rechten terug te draaien”. Hoogland is ook bang voor precedentwerking (dat hier rechten aan ontleend kunnen worden voor nieuwe zaken) over het voorlopige advies van het Europese Hof dat de Waddenzee een zee moet zijn. Mansveld is door de transparantie die zij in de concessieverlening heeft toegepast niet bang hiervoor. Mansveld laat ook weten dat dit een advies was en daarom geen bindend karakter heeft. Mansveld laat weten bang te zijn voor eventuele gevolgen die de bewoording zee met zich meebrengt, in termen van bemanningseisen, bruine vloot e.d. Volgens Veerbootinfo.nl heeft Mansveld dan echter niet goed de uitleg van de Advocaat Generaal van het Europese Hof gelezen. In de eerste conclusie van de Advocaat Generaal staat duidelijk dat classficiatie van schepen als binnenschepen niet in de weg staat aan de toepassing van de cabotage. Dit betekent dat de cabotage wel moet gelden, maar de Waddenzee door Nederland wel degelijk als binnenwater gezien mag worden.

De Vries wil voor de toekomst graag dat de concessieverlening dichter bij de eilanden komt en gedaan wordt door de provincie, net zoals bij het regionale trein- en busvervoer. Mansveld zegt toe dit te laten onderzoeken. Hoogland hamert er nog eens op dat de TESO-structuur een goed idee zou zijn om in 15 jaar naar toe te werken. Mansveld laat echter weten dat dit aan Doeksen is.

I&M gaat op verzoek van VVD onderzoek doen naar decentralisatie van taak #waddenveren naar provincies. Dichtbij eilanders organiseren!

— Aukje de Vries (@aukjedevries) April 23, 2014

Ook was op het laatste moment het baggeren van de vaargeul naar Ameland aan de agenda toegevoegd. Mansveld zegt toe dat hier op korte termijn een (schriftelijke) reactie op komt

Minister I&M gaat op korte termijn reageren op brief over het op de afgesproken diepte houden van de vaargeul Ameland. #wadden

— Aukje de Vries (@aukjedevries) April 23, 2014

Bronnen: Tweede Kamerdebat (Algemeen Overleg) Waddenveren 23-04

Op 02-07-2014 is onderstaand verslag van het debat toegevoegd:
[scribd id=232250429 key=key-dMmOeH5dUsXyYSg92sAn mode=scroll]
Bron: Tweedekamer.nl